Ważnym momentem w historii miasta, decydującym o jego roli i znaczeniu w regionie było sprowadzenie około 1140r, Cystersów. Klasztor ufundowali biskup wrocławski Janik i jego brat Klemens. Konwent cysterski przybył do Brzeźnicy z Burgundii, z opactwa Morimond. Nazwano więc klasztor Morimondus Minor (Morimond Mniejszy).

   Klasztor Jędrzejowski znany jest powszechnie jako miejsce wiecznego spoczynku i kultu błogosłowianego Wincentego Kadłubka, który spędził tutaj ostatnie pięć lat życia (1218 - 1223).
Przypuszcza się, że w Jędrzejowie powstała czwarta księga jego dzieła "Kronika Polaków" (Chronika Polonurum), cennego źródła do historii państwa polskiego. Do dzisiał zachowały się jedynie fragmenty późnoromańskiej bazyliki, będącej dziełem warsztatu cysterskiego z XII w. Zasadnicza bryła kościoła klasztornego powstała w epoce baroku. Wnętrze kościoła, pełne surowej powagi, oraz przyległy doń północny krużganek klasztorny zdobią barokowe polichromie przedstawiające sceny z życia Wincentego Kadłubka - dzieło Andrzeja Radwańskiego z lat 1735 - 1739.